Công trình Thủy điện Hòa Bình đã đi vào lịch sử của đất nước, là biểu tượng cao đẹp về tình hữu nghị Việt Nam - Liên Xô, nơi ghi dấu ấn của công trường Thanh niên Cộng sản sôi nổi và hào hùng.

Đến dự có các đồng chí: Trần Đức Lương – Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa XHCN Việt Nam; Vũ Mão - nguyên Ủy viên BCH Trung ương Đảng, nguyên Bí thư thứ nhất BCH Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội; Nguyễn Hồng Quân – nguyên Ủy viên BCH Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ xây dựng; Trần Tuấn Anh – Thứ trưởng Bộ Công Thương; Nguyễn Anh Tuấn– Bí thư Trung ương Đoàn; ngài Andrey Kiselenco – Tham tán Đại sứ quan Nga tại Việt Nam; Bùi Văn Tỉnh - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hòa Bình; cùng các sở, ngành của tỉnh, các vị đại biểu và các cựu cán bộ từng công tác trên công trường Thủy điện Hòa Bình.

Ngay sau ngày hòa bình lập lại ở miền Bắc, Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định: Muốn xây dựng XHCN thì “điện khí hóa” phải đi trước một bước. Từ những năm 1958 - 1963, Chính phủ đã giao Bộ Thủy lợi cử cán bộ tiến hành nghiên cứu địa chất trên toàn bộ lưu vực sông Đà và Hòa Bình đã được lựa chọn là điểm đặt chân của công trình thủy điện trên dòng sông Đà hùng vĩ. Ngày 2/9/1971, mũi khoan thăm dò đầu tiên đã khoan vào lòng đất, khởi đầu cho chặng đường thi công xây dựng Công trình Thủy điện Hòa Bình sau này.

Để chuẩn bị các cơ sở vật chất, nhân lực cho công trình, hàng vạn thanh niên của các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ đã được tuyển chọn đào tạo để trở thành những công nhân kỹ thuật phục vụ xây dựng công trình, gần một nghìn chuyên gia Liên Xô đã sang Việt Nam giúp ta xây dựng, Đoàn 565 Anh hùng Bộ đội Trường Sơn vừa rời chiến trường được điều động về công trường bước vào cuộc chiến đấu mới.

Đúng 10h ngày 06/11/1979, cả nước hướng về Hòa Bình mừng ngày khởi công xây dựng công trình thủy điện lớn nhất Đông Nam Á. Với khí thế sôi động của công trường, theo đề nghị của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, ngày 06/10/1982, Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Đỗ Mười đã ký Quyết định công nhận “Công trường Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh” cho công trường xây dựng Thủy điện Hòa Bình.Sau 4 năm khẩn trương xây dựng các công trình đầu mối, ngày 12/1/1983 đã hoàn thành ngăn sông Đà đợt 1, từ đây dòng Sông Đà chính thức bị ngăn lại chảy theo ý muốn của con người. Ba năm sau, ngày 9/1/1986 đã tiến hành ngăn Sông Đà đợt 2. Thời khắc ngăn sông đợt 2 cũng là một thời điểm vô cùng trọng khi hợp long ngăn sông. Hàng ngàn kỹ sư, công nhân, bộ đội và chuyên gia Liên Xô vui mừng gặp nhau với những nụ cười, trong đó có cả những dòng nước mắt xúc động.Sau lễ ngăn sông lần thứ hai, cả công trường sôi sục khí thế thi công chạy đua với thời gian nước lũ, thực hiện mục tiêu đưa các tổ máy vào phát điện theo kế hoạch. Những khẩu hiệu bằng cả hai thứ tiếng Việt - Nga xuất hiện trên khắp công trường như: “Vinh quang thay những người xây dựng thủy điện”, “Tất cả cho mục tiêu phát điện tổ máy 1 đúng tiến độ và đặc biệt trong chiến dịch đắp đập vượt lũ năm 1988 một mất một còn bắt đầu với khẩu hiệu: “Cao độ 81 hay là chết” làm sôi động khắp cả công trường. Mỗi vị trí thi công là một mặt trận, nên dù khó khăn gian khổ và có cả hy sinh nhưng tất cả CBCNV và các chuyên gia đều không ai rời vị trí kể cả khi xảy ra sự cố.Với những nỗ lực cố gắng ngày đêm không ngừng nghỉ, ngày 31/12/1988, tua bin tổ máy số 1 bắt đầu quay vòng quay đầu tiên, tiếp đến các tổ máy lần lượt khởi động và vận hành. Ngày 04/4/1994, tổ máy số 8, cũng là tổ máy cuối cùng của nhà máy chính thức hoàn thành. Ngày 24/12/1994, đất nước ta phấn khởi chào mừng sự kiện vô cùng trọng đại, đó là ngày khánh thành Công trình Thủy điện Hòa Bình trên sông Đà, đánh dấu kết quả của 15 năm lao động quên mình vì dòng điện ngày mai của Tổ quốc của hàng vạn cán bộ, công nhân viên và chuyên gia trên công trường, của những người thợ hầm, thợ lắp máy Việt Nam lần đầu tiên thi công và xây dựng một công trình vĩ đại của thế kỷ XX.

Trên công trình Thanh niên Cộng sản, nhiều tấm gương lao động sáng tạo được phong tặng danh hiệu Anh hùng ngay tại công trường như: Anh hùng lao động Lê Thị Ngừng nữ lái máy xúc EKG duy nhất của công trường, Anh hùng Trần Thọ Chữ, Anh hùng Nguyễn Huyền Chiệc, Anh hùng Đào Công Chững, Anh hùng Nguyễn Hữu Tươi... Đó là các gương mặt Anh hùng tiêu biểu cùng hàng vạn cán bộ, công nhân viên và các chuyên gia đã góp sức làm nên nguồn sáng sông Đà.

Với quy mô và tầm cỡ của công trình thế kỷ, Nhà máy thủy điện trên sông Đà đã và đang phục vụ đắc lực cho sự nghiệp CNH - HĐH đất nước. Từ khi các tổ máy đi vào vận hành đến nay, thủy điện Hòa Bình đã phát sản lượng điện đạt hơn 180 tỷ Kwh, góp phần đắc lực cho phát triển KT-XH của đất nước; thực hiện tốt chức năng chống lũ, chống hạn và bảo đảm giao thông đường thủy trên tuyến sông Đà.

Phát biểu tại buổi gặp mặt, ngài Andrey Kiselenco – Thám tán Đại sứ Quán Nga tại Việt Nam đã phát biểu và khẳng định: “Nhà máy Thuỷ điện Hòa Bình là mốc son sáng chói nhất trong lịch sử quan hệ của tình hữu nghị vĩ đại, sự tương trợ lẫn nhau và sự hợp tác chặt chẽ giữa nhân dân Liên bang Nga và Việt Nam”.Thứ trưởng Bộ Công thươngTrần TuấnAnhcũng đã phát biểu nhấn mạnh: “Việc đầu tư xây dựng thủy điện nói chung và đặc biệt là xây dựng công trình Thủy điện Hòa Bình nói riêng là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, Thủy điện Hòa Bình đã và đang góp phần rất quan trọng cung cấp năng lượng cho đất nước cũng như trong phát triển kinh tế -xã hội của cả nước theo hướng CNH, HĐH”.

Tại buổi gặp mặt, các đại biểu đã được giao lưu, trò chuyện với các đồng chí nguyên là lãnh đạo từng tham gia chỉ đạo xây dưng công trình, các cựu cán bộ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã triển khai thực hiện nhiều phong thi đua sôi nổi trong tuổi trẻ lúc bấy giờ nhằm động viên, khuyến khích những đoàn viên thanh niên tích cực tham gia xây dựng công trình. Qua nghe những câu chuyện, cùng những chia sẻ về những kỷ niệm khó quên, những tình cảm đặc biệt về những tháng năm của tuổi trẻ trên công trường thanh niên cộng sản Thủy điện Hòa Bình đã càng giúp các đại biểu tham dự chương trình thêm khâm phục ý trí và tinh thần làm việc của những người đã làm nên kỳ tích trong thể kỷ 20 khi chinh phục dòng sông Đà hùng vỹ để làm nên một công trình Thủy điện hôm nay .

Công trình Thủy điện Hòa Bình là một kỳ tích của Thế kỷ 20, mãi mãi là niềm tự hào của các thế hệ đã làm nên những kỳ tích dường như chỉ có trong huyền thoại, được tạo dựng bằng trí óc, công sức, mồ hôi và cả máu của bao người. Thành quả, sự hy sinh, sự lao động miệt mài của cán bộ, chiến sỹ, chuyên gia nước bạn trở thành những biểu cao đẹp, sáng ngời trên công trường thanh niên đã tạc vào không gian trời đất Hòa Bình vì mục tiêu cao cả, chinh phục dòng sông Đà hung dữ, chuyển hóa sức nước vô biên thành dòng điện dồi dào phục vụ sự phát triển đất nước.