Bước vào thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế, cùng với sự phát triển của đất nước, các điều kiện dành cho thanh, thiếu niên luôn được quan tâm, đầu tư nhằm phát huy tốt vai trò, vị trí và trí tuệ của tuổi trẻ... Tuy nhiên, cùng với đó là những tồn tại cơ bản (đặc biệt là về đạo đức, lối sống của một bộ phận thanh niên có chiều hướng theo các trào lưu văn hóa từ bên ngoài, phai nhạt lý tưởng sống, sống không hoài bão, ước mơ, lười lao động, thích hưởng thụ, thiếu kỹ năng trong cuộc sống, đi lệch với chuẩn mực đạo đức, văn hóa con người Việt Nam...). Trong bối cảnh đó, Ban Thường vụ tỉnh Đoàn Hưng Yên đã tham mưu với Tỉnh ủy, UBND tỉnh, phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể phát huy tối đa các điều kiện và nguồn lực để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết TW 5 khóa (VIII) về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” trên phương diện các nội dung phù hợp với nhiệm vụ của Đoàn thanh niên, sau 15 năm thực hiện, có thể nhìn lại những kết quả và kinh nghiệm trong việc phát huy vai trò của tuổi trẻ Hưng Yên tham gia phát triển văn hóa, góp phần xây dựng con người Việt Nam.

Những kết quả đạt được

Công tác giáo dục truyền thống, đạo đức lối sống, lý tưởng cách mạng cho đoàn viên thanh niên đã được thực hiện thông qua việc tổ chức các hoạt động gắn với các ngày lễ lớn, các sự kiện chính trị của Đảng, dân tộc, quê hương, của Đoàn, Hội, Đội... Các hoạt động tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng được tăng cường nhằm xây dựng lối sống văn hoá cho TTN, tích cực đấu tranh phòng, chống TNXH và các biểu hiện tiêu cực trong TTN.

Các cấp bộ Đoàn trong toàn tỉnh đã tổ chức các buổi toạ đàm, diễn đàn, sinh hoạt chuyên đề về "Cưới vui, tiết kiệm trong thanh niên" đưa nội dung cuộc vận động vào nội dung sinh hoạt thường kỳ của chi đoàn, phát động cán bộ, ĐVTN đăng ký tổ chức đám cưới theo nếp sống mới gắn với cuộc vận động" Cần kiệm là nếp sống đẹp của thanh niên". Các đội, nhóm “Văn nghệ xung kích", "Đội tuyên truyền ca khúc cách mạng" ở các xã, phường, thị trấn được thành lập và hoạt động thường xuyên, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho ĐVTN, tạo sân chơi lành mạnh, thu hút, tập hợp thanh, thiếu niên tham gia, thông qua đó nhằm định hướng giá trị thẩm mỹ và lối sống lành mạnh cho ĐV, TTN.

Các cấp bộ Đoàn, cán bộ, ĐVTN đã tích cực tham gia bảo tồn, kế thừa, phát huy những giá trị vǎn hóa truyền thống của quê hương đất nước, nhất là tại những địa phương, cơ sở có di tích lịch sử, nhân các dịp lễ hội truyền thống, đã tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa văn nghệ, tổ chức giới thiệu ý nghĩa lịch sử, văn hóa của các di tích, giới thiệu văn hóa ẩm thực... điển hình như: lễ hội văn hóa dân gian Phố Hiến; lễ hội Phù Ủng (Ân Thi); lễ hội Chử Đồng Tử Tiên Dung (Khoái Châu), ...

Tổ chức Đoàn các cấp trong tỉnh đã chủ động phối hợp với MTTQ, các ban, ngành, đoàn thể hướng dẫn ĐV, TTN tham gia các hoạt động tôn giáo theo đúng pháp luật trên cơ sở tôn trọng tự do tín ngưỡng và không tín ngưỡng, chú trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động Đoàn tại các cơ sở có đông đoàn viên thanh niên công giáo, tổ chức các hoạt động thu hút cả đoàn viên thanh niên công giáo và không theo đạo cùng tham gia. Quan tâm chăm lo, tạo điều kiện hỗ trợ ĐVTN công giáo trong phát triển kinh tế, thăm hỏi, tặng quà ĐV, TTN có hoàn cảnh khó khăn trong dịp lễ tết của các tôn giáo.

Cùng với đó, tổ chức Đoàn đã quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục đạo đức, lối sống, ứng xử văn hóa và kỹ năng sống, tổ chức các buổi nói chuyện về văn hóa dân tộc cho thanh thiếu nhi, học sinh, sinh viên giúp ĐV, TTN có nhận thức đúng đắn, tiếp cận những văn hóa lành mạnh, kiên quyết bài trừ các sản phẩm văn hóa độc hại xâm nhập vào thế hệ trẻ. Đồng thời biểu dương những điển hình tốt, gương tiêu biểu trong việc giữ gìn đạo đức, thuần phong mỹ tục, xây dựng gia đình văn hóa và trong công tác phòng, chống, bài trừ, phê phán các sản phẩm văn hóa độc hại.

Một số kinh nghiệm

Thứ nhất, các cấp bộ Đoàn tỉnh Hưng Yên đã tập trung thực hiện, kế thừa và cụ thể hóa 10 nhiệm vụ và 4 giải pháp lớn trong Nghị quyết trung ương 5 (khóa VIII) về "Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc" cùng với việc quán triệt học tập và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đoàn các cấp.

Thứ hai, luôn chú trọng đến công tác giáo dục đạo dức lối sống, văn hóa lành mạnh trong thanh, thiếu niên. Coi công tác giáo dục đạo đức, lối sống, định hướng giá trị văn hóa cho TTN là một quá trình liên tục, lâu dài, đồng thời là nhiệm vụ có ý nghĩa cấp bách của toàn Đảng, toàn dân và trách nhiệm của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.

Thứ ba, tranh thủ sự quan tâm của các cấp ủy, chính quyền để có những chủ trương, cơ chế chính sách nhằm phát huy vai trò của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, phát huy thanh niên..từ đó làm tốt công tác giáo dục đạo đức lối sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh thiếu nhi.

Thứ tư, các cấp bộ Đoàn, Hội, Đội đã tổ chức các phong trào hành động cách mạng phù hợp với điều kiện thực tiễn, phù hợp với các đối tượng TTN, qua đó tạo ra môi trường thuận lợi để giao nhiệm vụ và giúp thanh niên vượt qua khó khăn, vươn lên trong cuộc sống, có cơ hội để cống hiến, phát huy sức mạnh, tính sáng tạo của tuổi trẻ.

Thứ năm, làm tốt công tác tư vấn, đinh hướng, giải quyết việc làm cho thanh niên, đào tạo, hỗ trợ thanh niên trong phát triển kinh tế, lao động, học tập, phát huy trí tuệ, sức trẻ, sự sáng tạo của TTN.

Những giải pháp chủ yếu

Để tiếp tục phát huy vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong việc giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, từ thực tiễn đặt ra, trong thời gian tới thiết ghĩ các cấp bộ Đoàn cần chú trọng triển khai thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, thường xuyên tổ chức việc học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, lựa chọn nội dung, hình thức phù hợp với từng đối tượng thanh thiếu nhi và nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị. Chú trọng làm theo những lời dạy của Bác, cụ thể hóa thành những tiêu chí chuẩn mực đạo đức, rèn luyện thường xuyên trong công việc của mỗi cán bộ, đoàn viên, thanh niên.

Hai là, chủ động phối hợp với nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh thiếu nhi; giúp cho thế hệ trẻ biết yêu cuộc sống, giàu lòng nhân ái, kế thừa và phát huy những giá trị nhân văn của dân tộc, ứng xử văn minh, thanh lịch, nghĩa tình; chú trọng nêu gương người tốt, việc tốt; bày tỏ chính kiến, đấu tranh với cái xấu, các biểu hiện tiêu cực, lối sống thiếu lành mạnh, đi ngược lại với văn hóa, con người Việt Nam..

Ba là, tăng cường việc định hướng giá trị cho thanh niên thông qua các loại hình văn hóa, văn nghệ, các tác phẩm văn học nghệ thuật… gúp cho thanh niên có được cái nhìn đúng đắn và có thẩm mỹ trong việc tham gia và thưởng thức các tác phẩm văn hóa, nghệ thuật; động viên ĐV, TTN tích cực tham gia bảo tồn và phát triển các lễ hội văn hóa; tổ chức các hoạt động văn hóa dành cho thanh niên theo cụm dân cư; tổ chức các hội thi, hoạt động văn hóa dân gian; các cuộc vận động sáng tác tác phẩm văn học, nghệ thuật dành cho thanh niên.

Bốn là, xây dựng, mở rộng mạng lưới các trung tâm hoạt động thanh niên, trung tâm sinh hoạt cộng đồng, nhà văn hóa thanh niên, Nhà thiếu nhi cấp tỉnh, cấp huyện, các điểm vui chơi dành cho thanh, thiếu nhi trên địa bàn khu dân cư trên cơ sở nguồn đầu tư từ ngân sách Nhà nước và các nguồn kinh phí xã hội hóa.

Năm là, thông qua việc tổ chức các chương trình, các phong trào“Khi tôi 18”; phong trào “Sáng tạo trẻ”, “Ba trách nhiệm”, cuộc vận động “Tuổi trẻ chung tay xây dựng nông thôn mới”, “Xây dựng văn minh đô thị”, phong trào thanh niên tình nguyện; Hoạt động “tri ân thầy cô”…triển khai cuộc vận động xây dựng nếp sống văn hóa trong học tập, lao động, sinh hoạt, giải trí trong ĐV, TTN …; Triển khai sâu rộng các mô hình giáo dục giá trị sống, kỹ năng xã hội như “Học kỳ trong quân đội”, “Học làm người có ích”, tổ chức các lớp kỹ năng sống, đưa ĐV, TTN tham gia thực tế.

Lê Quang Toản

Trưởng Ban Tuyên giáo tỉnh Đoàn