Chứng kiến cảnh áp bức bóc lột của bọn lý trưởng, cường hào, sự tàn bạo của thực dân Pháp, anh thanh niên Vũ Ngọc Huỳnh cùng nhiều thanh niên yêu nước khác đã tìm đến cách mạng. Hưởng ứng thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào cả nước kêu gọi nổi dậy Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, được sự giúp đỡ, chỉ dẫn của các cán bộ Việt Minh, Vũ Ngọc Huỳnh cùng nhiều thanh niên và đông đảo nhân dân trong xã đã tham gia cuộc tổng khởi nghĩa tháng 8, cướp chính quyền thực dân, phong kiến ở địa phương. 

Trước cách mạng Tháng 8/1945, cũng như bao miền quê khác, quê hương của Vũ Ngọc Huỳnh (sinh năm 1926), lúc bấy giờ là xã Xích Đằng, tổng An Tảo, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên (nay là khu phố Xích Đằng, phường Lam Sơn, thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên), chìm trong đêm trường nô lệ, bởi sự  thống trị hà khắc của đế quốc, phong kiến, đời sống của nhân dân vô cùng cực khổ. Chứng kiến cảnh áp bức bóc lột của bọn lý trưởng, cường hào, sự tàn bạo của thực dân Pháp, anh thanh niên Vũ Ngọc Huỳnh cùng nhiều thanh niên yêu nước khác đã tìm đến cách mạng. Hưởng ứng thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào cả nước kêu gọi nổi dậy Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, được sự giúp đỡ, chỉ dẫn của các cán bộ Việt Minh, Vũ Ngọc Huỳnh cùng nhiều thanh niên và đông đảo nhân dân trong xã đã tham gia cuộc tổng khởi nghĩa tháng 8, cướp chính quyền thực dân, phong kiến ở địa phương. Ngày 22/8/1945, anh cùng đoàn biểu tình mang cờ, gậy gộc giáo mác kéo về cướp chính quyền ở Thị xã Hưng Yên. Như chiều dâng thác đổ, hàng vạn người từ các ngả mang theo cờ, biểu ngữ và vũ khí thô sơ kéo vào thị xã, tuần hành, xông vào dinh tỉnh trưởng và các cơ quan công quyền của địch, hạ cờ địch, treo cờ đỏ sao vàng, bắt ngụy quân, ngụy quyền rồi kéo về sân vận động thị xã dự mít tinh thành lập chính quyền cách mạng.

Vũ Ngọc Huỳnh tích cực hoạt động trong đội du kích xã. Phát huy truyền thống nghề thuốc gia truyền của gia đình, được phân công của ban y tế xã, Vũ Ngọc Huỳnh đã làm tốt công tác phòng trừ dịch bệnh, chữa chạy cho cán bộ du kích và nhân dân. Ngày 19/12/1946, hưởng ứng lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Vũ Ngọc Huỳnh tích cực hoạt động trong phong trào Việt Minh, cùng toàn dân bước vào cuộc trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Tháng 11/1947 anh được kết nạp vào Đảng, tham gia tích cực trong phong trào cách mạng của địa phương như đại biểu hội đồng nhân dân xã, chi ủy chi bộ, ban y tế xã. Tháng 5 năm 1948 đồng chí Vũ Ngọc Huỳnh được điều động vào công tác tại Văn phòng Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy Hưng Yên.

Cụ Vũ Ngọc Huỳnh – Cựu chiến binh, nguyên Hiệu trưởng trường Trung cấp Y Hòa Bình, Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng

Cuối năm 1948, đồng chí được phân công công tác tại Huyện ủy Kim Động. Năm 1949, đồng chí vào bộ đội, được học sơ cấp quân y tại Quỳnh Côi, Thái Bình, sau đó được về công tác tại Quân y Viện A. Năm 1950 được điều động sang Trung Đoàn 42, năm 1953 được bổ nhiệm Quân y xá trưởng Trung đoàn 42. Cũng trong năm 1953, giặc Pháp tổ chức trận càn Trái Chanh với ý đồ tiêu diệt, bắt sống Trung đoàn bộ trung đoàn 42 và các cơ sở cách mạng của ta đang đóng ở tỉnh Thái Bình. Nhận được lệnh của trên, với trách nhiệm là Quân y xá trưởng của trung đoàn, đồng chí đã chỉ đạo và trực tiếp cùng nhân viên di chuyển toàn bộ hơn một trăm thương binh, bệnh binh đến địa điểm sơ tán an toàn ngay trước trận càn. Giặc pháp tức tối vì không bắt được bộ đội, thương binh, chúng đã đốt một số nhà dân là nơi đóng quân của Trung đoàn 42. Với thành tích xuất sắc trên, đồng chí Vũ Ngọc Huỳnh đã được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng III. Năm 1954, đồng chí tham gia đoàn kiểm tra các đoàn an dưỡng của Tổng cục hậu cần Quân Đội nhân dân Việt Nam.

Năm 1957, đồng chí Vũ Ngọc Huỳnh phục viên, chuyển ngành công tác tại công ty dược Hưng Yên, rồi chuyển về công tác tại Sở Y tế Nam Định. Năm 1962 được đào tạo chuyên tu tại Đại học y dược Hà Nội, năm 1964 đồng chí được phân công làm Giám đốc bệnh viện Hòa Bình, rồi được bổ nhiệm làm Hiệu trưởng trường Trung cấp y Hòa Bình, đồng chí đã cùng đội ngũ cán bộ, giáo viên nhà trường đào tạo hàng trăm cán bộ y tế bổ sung cho chiến trường miền Nam. Trong quá trình công tác trong ngành Y, dược, đồng chí Vũ Ngọc Huỳnh luôn thấm nhuần và thực hiện như mệnh lệnh từ trái tim lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Lương Y như từ mẫu”, đồng thời trên cương vị công tác đồng chí đã truyền được ngọn lửa yêu thương trong lời dạy của Người đến các thế hệ ngành Y.

Năm 1982, đồng chí Vũ Ngọc Huỳnh nghỉ hưu tại khu phố Xích Đằng, phường Lam Sơn, thành phố Hưng Yên. Tuy tuổi cao, cụ vẫn tiếp tục chữa  bệnh cứu người từ bài thuốc gia truyền của gia đình. Cụ cho biết người bệnh trên khắp mọi miền đất nước sau khi khỏi bệnh, hoặc ổn định bệnh xương khớp đã gửi thư cảm ơn cụ và gia đình.

Tháng 11/2017, người đảng viên lão thành Vũ Ngọc Huỳnh vinh dự được nhận huy hiệu 70 tuổi Đảng, là một trong những đảng viên cao tuổi Đảng nhất của thành phố Hưng Yên. Năm nay tuy đã ở gần tuổi bách niên giai lão, nhưng cụ vẫn rất minh mẫn, sống gương mẫu, đức độ, tích cực tham gia các hoạt động người cao tuổi ở địa phương. Cụ vận động con cháu trong gia đình và bản thân gương mẫu xây dựng nếp sống văn hóa tại địa phương, tích cực đóng góp vào các phong trào xóa đói giảm nghèo, ủng hộ các quỹ tình nghĩa như: Quỹ ủng hộ nạn nhân chất độc gia cam; Quỹ phòng chống lụt bão; Quỹ khuyến học; Quỹ xóa đói, giảm nghèo…Hàng năm, gia đình và bản thân cụ luôn ủng hộ các quỹ tình nghĩa với số tiền nhiều nhất khu phố. Gia đình cụ năm nào cũng đạt danh hiệu “Gia đình Văn hóa”. Khi các cháu nội còn nhỏ, theo học các trường phổ thông, gia đình cụ là một số ít gia đình tứ đại đồng đường tại địa phương và đạt danh hiệu “ Ông bà mẫu mực, con trung hiếu, cháu thảo hiền”.

Ngọn lửa cách mạng tháng 8, tấm gương suốt đời tận trung với nước, tận hiếu với dân của Bác đã soi sáng và tôi luyện anh thanh niên Vũ Ngọc Huỳnh từ một người dân mất nước, đứng lên cùng toàn dân đánh đổ đế quốc phong kiến, vươn lên làm chủ cuộc đời, có đóng góp xứng đáng cho quê hương đất nước. Ngọn lửa cách mạng tháng 8 và tấm gương của Bác sẽ còn cháy mãi, soi sáng cho bao thế hệ bước tiếp trên con đường đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa./.

Trần Văn Quý