Ngày 26/9, bên lề phiên thảo luận toàn thể lần thứ 67 của Đại Hội đồng Liên hợp quốc đang diễn ra tại New York (Mỹ), Ngoại trưởng Nhật Bản Koichiro Gemba và Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết trì đã gặp gỡ và thảo luận về quần đảođangtranh chấp ở biển Hoa Đông.

Những mâu thuẫn giữa Trung Quốc và Nhật Bản xung quanh chủ quyền quần đảo Điếu Ngư/Senkaku đang ngày càng leo thang

Tân Hoa xã dẫn lời Ngoại trưởng Dương Khiết Trì nói rằng, "Trung Quốc sẽ không dung thứ bất cứ hành động đơn phương nào của phía Nhật Bản" đối với quần đảo tranh chấp, sẽ tiếp tục có những biện pháp mạnh mẽ để bảo vệ "chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ". Nhà ngoại giao này cũng đổ lỗi căng thẳng hiện nay là do Nhật Bản châm ngòi và Tokyo phải chịu "hoàn toàn trách nhiệm" cho những gì đã làm. Theo ông Dương Khiết Trì, Nhật Bản cần đối mặt với thực tế, có hành động cụ thể "sửa sai" và ngừng các động thái vi phạm để quan hệ song phương có thể trở lại bình thường cũng như tiếp tục phát triển.

Trong khi đó, hãng tin Nhật Bản Kyodo dẫn lời Ngoại trưởng Gemba cho biết bầu không khí cuộc gặp, kéo dài khoảng một giờ đồng hồ, "rất gay gắt". Ông Gemba kêu gọi Trung Quốc kiềm chế trong bối cảnh tranh chấp quần đảo khiến quan hệ giữa hai nước rơi xuống mức thấp nhất trong nhiều năm qua. Theo Kyodo, cuộc gặp là dịp để Ngoại trưởng Gemba tìm kiếm sự chấp nhận của Bắc Kinh đối với việc chính quyền Nhật Bản mua lại3 trong số 5 đảo chính của quần đảo tranh chấp. Song, phía Trung Quốc rõ ràng duy trì quan điểm cứng rắn đối với vấn đề này.

Trong buổi đối thoại chóng vánh với người đồng cấp Trung Quốc, ông Gemba nhấn mạnh, cả Tokyo và Bắc Kinh đều gánh trọng trách to lớn đối với hòa bình, ổn định tại khu vực Đông Á. Chính vì vậy, hai nước cần duy trì các cơ chế liên lạc nhằm hướng tới một triển vọng lớn lao hơn. Ông Gemba kêu gọi Trung Quốc cần đưa ra phản ứng một cách kịp thời trước thực tế rằng làn sóng chống Nhật Bản tại nhiều thành phố của Trung Quốc đã chuyển sang hình thức bạo lực, gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các công ty Nhật Bản tại Trung Quốc. Theo lập luận của ông Gemba thì bạo lực, cho dù bùng phát dưới bất kỳ hình thức hay trường hợp nào, cũng là điều không thể chấp nhận được. Ông Gemba nêu rõ, hiện Nhật Bản đang kiềm chế “ở mức tối đa” trước vấn đề này, đồng thời kêu gọi Trung Quốc cũng có những hành động tương tự.

Phát biểu trước báo giới sau cuộc đối thoại giữa Ngoại trưởng Trung Quốc và Nhật Bản, phụ trách báo chí Bộ Ngoại giao Nhật Bản, ông Sato Masaru nhận xét: “Bầu không khí của cuộc thảo luận diễn ra khá căng thẳng. Tuy nhiên, nhìn chung cả Tokyo và Bắc Kinh đều nhất trí sẽ tiếp tục củng cố các mối quan hệ song phương”.

Buổi đối thoại trực tiếp giữa ông Dương Khiết Trì và ông Gemba ngày 26/9 làcuộc gặp cấp cao nhất giữa hai bên kể từ khi Nhật Bản quốc hữu hóa các đảo kể trên, động thái đã làm dấy lên làn sóng chống Nhật Bản trong dư luận Trung Quốc cũng như việc Bắc Kinh tiến hành một loạt biện pháp "trả đũa". Các quan hệ thương mại, đầu tư song phương đang đứng trước nguy cơ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Được biết, hiện nhà sản xuất ô tô lớn của Nhật Bản là Toyota đã quyết định tạm ngừng hoạt động sản xuất tại các nhà máy ở tỉnh Quảng Đông và thành phố Thiên Tân (Trung Quốc) trong vòng 4 ngày tính từ ngày hôm nay (26/9). Trong khi đó, hãng sản xuất ô tô Nissan của Nhật Bản cũng quyết định ngừng hoạt động các nhà máy tại Trung Quốc trong vòng 3 ngày, kể từ ngày mai (27/9).

Buổi tiếp xúc trực tiếp giữa ông Dương Khiết Trì và ông Gemba diễn ra trong bối cảnh mới đây, Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda khẳng định, Trung Quốc và Nhật Bản đang trong tiến trình sắp xếp một cuộc gặp gỡ giữa Ngoại trưởng hai nước, bên lề phiên họp của Liên hợp quốc. Trong buổi thảo luận với Tổng thống Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono bên lề phiên họp Đại Hội đồng Liên hợp quốc ngày 25/9, ông Noda cũng đã tuyên bố rằng, Tokyo sẽ duy trì liên lạc với phía Bắc Kinh, bất chấp làn sóng chống lại Nhật Bản đang lan rộng tại Trung Quốc. Theo lập luận của ông Noda thì “Bắc Kinh và Tokyo sẽ tiếp tục duy trì mối liên lạc không bị gián đoạn, dựa trên một trọng trách lớn lao đối với hòa bình và ổn định của khu vực Đông Á”./.