Mỹ vừa hoan nghênh quyết định của CHDCND Triều Tiên nhằm tiếp nhận các thanh sát viên của Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), trong khi đó vẫn tiếp tục bày tỏ lo ngại về kế hoạch phóngvệ tinh dân sựlên vũ trụ dự kiến sẽ diễn ra vào tháng tới.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland

Tuyên bố trên được Mỹ đưa ra trong bối cảnh ngày 19/3, IAEA cho biết, sau 3 năm các thanh sát viên của IAEA bị trục xuất khỏi CHDCND Triều Tiên, cơ quan này vừa nhận được lời mời từ phía Bình Nhưỡng nhằm nối lại các hoạt động giám sát tại các cơ sở hạt nhân của CHDCND Triều Tiên. Tổng giám đốc IAEA Yukiya Amano cho biết, cơ quan này sẵn sàng cử đoàn đại biểu sang CHDCND Triều Tiên để thực hiện công việc giám sát các hoạt động hạt nhân của Bình Nhưỡng. Theo đó, IAEA sẽ tiến hành đối thoại với CHDCND Triều Tiên và các nước khác có liên quan về chuyến đi này.

Phát biểu trước báo giới, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland nhấn mạnh: “Rõ ràng rằng, việc cho phép các thanh sát viên của IAEA quyền tiếp cận tới các cơ sở hạt nhân của CHDCND Triều Tiên sẽ mang lại nhiều lợi ích. Tuy nhiên, điều này sẽ không làm thay đổi quan điểm của chúng tôi rằng vụ phóng tên lửa của CHDCND Triều Tiên là một hành động vi phạm các bổn phận của CHDCND Triều Tiên đối với Liên hợp quốc và những cam kết mà Bình Nhưỡng đã cam kết với Washington”.

Cách đây không lâu,Triều Tiênđã đồng ý ngừng chương trình làm giàu uranium cũng như các hoạt động thử tên lửa đạn đạo và hạt nhân để đổi lấy khoản viện trợ 240.000 tấn lương thực từ phía Mỹ. Cuối tuần trước, Mỹ đã đưa ra phản ứng mạnh mẽ trước kế hoạch phóng vệ tinh của Bình Nhưỡng, đồng thời đưa ra cảnh báo rằng hành động trên có nguy cơ sẽ khiến cho công tác triển khai khoản viện trợ này bị đình trệ.

Trong khi đó, ngày 19/3, CHDCND Triều Tiên tiếp tục bảo vệ “quyền lợi hợp pháp” của mình để thực hiện vụ phóng vệ tinh vào tháng Tư tới khi cho rằng, kế hoạch này sẽ không vi phạm thỏa thuận mới được thông qua với Mỹ về việc CHDCND Triều Tiên sẽ từ bỏ các vụ phóng thử tên lửa tầm xa.

Phát biểu trước các phóng viên, thứ trưởng Ngoại giao CHDCND Triều Tiên Ri Yong Ho cho biết, kế hoạch phóng vệ tinh, dự kiến sẽ diễn ra trong khoảng ngày 12-16/4, nên được xem xét một cách độc lập với thỏa thuận mới đây giữa Mỹ và CHDCND Triều tiên. Theo quan điểm của ông Ri Yong Ho, CHDCND Triều Tiên có quyền theo đuổi chương trình phát triển vũ trụ vì mục đích hòa bình. Qua đó, quan chức ngoại giao này kêu gọi Mỹ tiếp tục triển khai khoản viện trợ lương thực vốn đã được thông qua trong cuộc đối thoại song phương với đại diện CHDCND Triều Tiên hồi tháng trước.

Bên cạnh đó, ông Ri Yong Ho cũng cho rằng, việc CHDCND Triều Tiên tuyên bố sẵn sàng chấp nhận các thanh sát viên IAEA là một phần trong nỗ lực hoàn thiện bản thỏa thuận đã thông qua vớiMỹ hồi tháng trước. Theo đó, các thanh sát viên này sẽ được quyền giám sát quá trình CHDCND Triều Tiên từ bỏ các hoạt động làm giàu uranium. Ngoài ra, quan chức ngoại giao của Triều Tiên cũng khuyến cáo rằng, họ sẽ buộc phải đưa ra hành động nếu như kế hoạch phóng vệ tinh của Bình Nhưỡng là cái cớ để dẫn tới nguy cơ bị các nước khác vi phạm chủ quyền.

Hiện Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc đã lên kế hoạch sẽ tiến hành thảo luận ba bên tại Trung Quốc vào tháng tới, trước thời điểm CHDCND Triều Tiên thực hiện vụ phóng vệ tinh như đã định. Tại cuộc gặp gỡ diễn ra vào ngày 8/4 tới ở thành phố Ninh Ba, Trung Quốc, Ngoại trưởng Nhật Bản Koichiro Gemba, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc Dương Khiết Trì và Ngoại trưởng Hàn Quốc Kim Sung-hwan sẽ thảo luận xung quanh tuyên bố mới đây của CHDCND Triều Tiên về kế hoạch phóng tên lửa Unha-3 mang theo vệ tinh Kwangmyongsong-3 vào khoảng ngày 12-16/4 tới. Theo một số nguồn tin, tại buổi thảo luận này, các quan chức ngoại giao của Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản sẽ tiếp tục kêu gọi CHDCND Triều Tiên từ bỏ kế hoạch trên và thực hiện các biện pháp cụ thể nhằm hướng tới tương lai giải trừ hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, gồm cả việc ngừng chương trình làm giàu uranium./.