- Chiều 28/10, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội), Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 17 đã khai mạc trọng thể với sự tham dự của các nhà lãnh đạo 10 nước thành viên ASEAN và Tổng Thư ký ASEAN Surin Pitsuwan. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch ASEAN 2010 đã chủ trì và có bài phát biểu quan trọng khai mạc Hội nghị.

Phát biểu khai mạc Hội nghị,sau khi nêu bật những thành tựu của ASEAN trong gần một năm qua, nhất là những thành tựu quan trọng trong việc triển khai Hiến chương và Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN đến năm 2015, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã điểm lại những nỗ lực cũng như thành tựu xây dựng Cộng đồng Chính trị - An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hoá - Xã hội của ASEAN trong năm 2010 – năm Việt Nam giữ chức Chủ tịch ASEAN.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch ASEAN 2010 phát biểu khai mạc Hội nghị

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bày tỏ sự hài lòng trước sự phát triển mạnh mẽ quan hệ giữa ASEAN với các đối tác trong năm qua, thông qua việc tăng cường đối thoại thường xuyên ở các cấp và những kết quả quan trọng trong việc thực hiện các Kế hoạch hành động triển khai các Tuyên bố chung về quan hệ đối tác chiến lược hoặc đối tác toàn diện. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: “Tại Hội nghị lần này, ngoài Cấp cao hàng năm ASEAN+1 với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ, sẽ diễn ra Cấp cao ASEAN với các đối tác Ôx-trây-lia, Niu Di-lân, Nga và Liên hợp quốc. ASEAN cũng đã họp Cấp cao lần hai với Hoa Kỳ, thoả thuận sẽ nâng quan hệ ASEAN – Hoa Kỳ lên tầm cao mới. Cùng với quan hệ đối tác chiến lược đã có với Trung Quốc và Nhật Bản, dịp này ASEAN và Hàn Quốc sẽ xem xét và quyết định nâng cấp quan hệ thành đối tác chiến lược”.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ: “Triển khai quyết định của Cấp cao ASEAN-16, chúng ta sẽ tiếp tục bàn phương hướng và biện pháp bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN trong một cấu trúc khu vực đang định hình, nhất là nâng cao hiệu quả hoạt động của các diễn đàn khu vực hiện có do ASEAN giữ vai trò chủ đạo, kể cả việc mở rộng Cấp cao Đông Á để Nga và Hoa Kỳ tham gia nhưng vẫn bảo đảm các mục tiêu, nguyên tắc, thể thức và ưu tiên của Diễn đàn này”. Lý giải về vai trò và vị thế quốc tế của ASEAN ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng, đó “không chỉ do vai trò trung tâm của Hiệp hội ở khu vực mà còn do những đóng góp quan trọng của ASEAN trên nhiều diễn đàn quốc tế lớn, kể cả G.20”.

Về những nhiệm vụ mà ASEAN cần nhận thức và tiếp tục thực hiện trong bối cảnh khu vực và quốc tế hiện đang có những chuyển biến nhanh chóng và phức tạp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị Hội nghị tập trung bàn thảo những vấn đề quan trọng như: cần tiếp tục đề ra và tiến hành các giải pháp đồng bộ để đẩy nhanh việc thực hiện có hiệu quả các chương trình, kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN; đẩy mạnh quan hệ đối ngoại của ASEAN thông qua các kế hoạch và biện pháp cụ thể để hỗ trợ mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN; tiếp tục thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN trong một cấu trúc khu vực đang định hình trên cơ sở các quyết định của Cấp cao ASEAN-16; phát huy hơn nữa vai trò của ASEAN là nhân tố quan trọng trong việc duy trì hòa bình và ổn định ở Đông Nam Á và châu Á - Thái Bình Dương; ASEAN cần thể hiện vai trò là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế trong việc ứng phó với những thách thức toàn cầu hiện nay, nhất là khủng hoảng tài chính - kinh tế, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh...

Kết thúc bài phát biểu, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũngkhẳngđịnhtầm quan trọng đặc biệt của Hội nghị Cấp cao ASEAN 17 đối với tương lai phát triển của ASEAN và khu vực. Thủ tướng bày tỏ tin tưởng, với quyết tâm chính trị mạnh mẽ và tầm nhìn xa cũng như sự tham gia tích cực và đóng góp quý báu của các đại biểu và lãnh đạo các nước đối tác, Hội nghị sẽ thành công tốt đẹp, đưa ra những giải pháp thỏa đáng vì mục tiêu chung là hoà bình, ổn định, hợp tác phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Toàn cảnh Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 17

Tại Hội nghị, Lãnh đạo các nước ASEAN đã trao đổi về nhiều vấn đề quan trọng liên quan đến ASEAN và quan hệ ASEAN với các Đối tác, bao gồm: (Thúc đẩy tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và triển khai hiệu quả Hiến chương ASEAN, tăng cường Kết nối ASEAN;) Mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ giữa ASEAN với các Đối tác, đồng thời củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong các tiến trình hợp tác khu vực; iii) Đẩy mạnh hợp tác ứng phó với các thách thức đang nổi lên như: phục hồi và phát triển bền vững sau khủng hoảng, biến đổi khí hậu, cứu trợ thiên tai, dịch bệnh...

Kiểm điểm lại việc thực hiện Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, các nhà Lãnh đạo ASEAN vui mừng trước những kết quả quan trọng đạt được vừa qua, đồng thời, nhất trí cần tăng cường hơn nữa “văn hóa thực thi” để nâng cao hiệu quả thực hiện các thoả thuận, song song với các biện pháp đồng bộ, mạnh bạo và sáng tạo hơn nữa, chú trọng tăng cường cơ chế giám sát và đánh giá việc thực thi các thỏa thuận, tăng cường sự phối kết hợp giữa các cơ quan thực thi, đẩy mạnh việc huy động nguồn lực, lồng ghép các thỏa thuận khu vực vào các chương trình, kế hoạch phát triển quốc gia. Các nhà Lãnh đạo cũng nhấn mạnh cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý đầy đủ theo quy định của Hiến chương ASEAN, nâng cao hiệu quả hoạt động và phối hợp của bộ máy tổ chức mới.

Các nhà Lãnh đạo đã nhất trí thông qua Kế hoạch tổng thể Kết nối ASEAN do Nhóm đặc trách về Kết nối ASEAN đệ trình, đồng thời quyết định thành lập một Ủy ban Điều phối Kết nối ASEAN để giám sát và thúc đẩy thực hiện Kế hoạch tổng thể này. Các nhà Lãnh đạo cũng hoan nghênh các nỗ lực của các Bộ trưởng Tài chính ASEAN hướng tới thành lập Quỹ Hạ tầng ASEAN. Những quyết định quan trọng này sẽ tạo điều kiện đẩy mạnh hơn nữa liên kết, và kết nối các mặt trong ASEAN, cũng như tạo điều kiện để tăng cường kết nối ở khu vực rộng lớn hơn là Đông Á.

Các vị Lãnh đạo đã xem xét kết quả thực hiện các quyết định của Hội nghị Cấp cao ASEAN 16, khẳng định tầm quan trọng cần phải tiếp tục các nỗ lực hợp tác vì phát triển bền vững và ứng phó với các thách thức đang đặt ra. Tại Hội nghị lần này, các Nhà Lãnh đạo đã nhất trí thông qua Tuyên bố về Phát triển nguồn nhân lực và kỹ năng cho phục hồi kinh tế và tăng trưởng bền vững và Tuyên bố về Nâng cao phúc lợi và phát triển của phụ nữ và trẻ em ASEAN. Bên cạnh đó, Hội nghị cũng đã thống nhất và quyết định nhiều biện pháp để tăng cường hợp tác ứng phó với các thách thức chung như an ninh lương thực và an ninh năng lượng, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh…

Về quan hệ đối ngoại của ASEAN, các nhà Lãnh đạo đánh giá cao những phát triển tốt đẹp thời gian vừa qua, nhất trí cần thúc đẩy quan hệ giữa ASEAN với các Đối tác đi vào chiều sâu, hiệu quả hơn, thiết thực hỗ trợ mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN và huy động sự tham gia đóng góp tích cực của các Đối tác vào việc xử lý các vấn đề khu vực. Theo đó, các vị Lãnh đạo nhất trí tiếp tục quan hệ giữa ASEAN với các Đối tác lên tầm cao mới, cũng như đề ra nhiều biện pháp hợp tác mới cho giai đoạn tiếp theo. Các vị Lãnh đạo khẳng định lại quan điểm của ASEAN rằng một cấu trúc hợp tác hiệu quả ở khu vực cần phải bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN và dựa trên các tiến trình hiện có, đan xen, bổ trợ cho nhau. Trên cơ sở quyết định của Hội nghị Cấp cao 16 về mở rộng Cấp cao Đông Á (EAS), Lãnh đạo các nước ASEAN hoan nghênh đóng góp xây dựng của các đối tác vào việc xử lý các ván đề khu vực và nhất trí sẽ thống nhất với các Đối tác EAS chính thức mời Tổng thống Nga và Mỹ tham gia Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) kể từ năm 2011.

Các Nhà Lãnh đạo cũng bàn và thống nhất về sự tham gia và đóng góp của ASEAN tại Hội nghị Cấp cao G-20 sắp tới ở Seoul, Hàn Quốc. Theo đó, ASEAN sẽ chuyển đến các Hội nghị này một thông điệp chung về các nỗ lực đảm bảo phát triển cân bằng và bền vững, tăng cường vai trò của các nền kinh tế đang phát triển và cải cách hệ thống tài chính toàn cầu.