Đại dịch là gì?
Tỷ lệ tử vong có thề rất cao như vụ năm 1918 làm chết 40 triệu người trên thế giới nhưng cũng không cao lắm như những cơn đại dịch 1957 làm chết 2 triệu trên thế giới và 1 triệu năm 1968. Bình thường những trường hợp tử vong xảy ra ở những người cao niên hoặc trẻ em hoặc ở những người có bệnh mãn tính. Nhưng trong những cơn đại dịch thì phần lớn tử vong xảy ra ở người trẻ khoẻ mạnh, nguyên do là vì phản ứng quá mạnh của hệ thống miễn dịch qua các cytokines làm cho hệ thống tim mạch bị tràn ngập.

Hiện nay đã có gần 100 trường hợp tử vong ở Mexico nhưng chưa có tử vong xảy ra ở Mỹ tuy rằng các cuộc khảo sát xác nhận là những trường hợp cúm heo ở Mexico và Mỹ cùng do một giống siêu vi mới gây ra và sự khác biệt có thể được giải thích vì chế độ Y tế hai nước khác nhau.
Dịch cúm heo lan truyền cũng giống như các trường hợp cúm trước đây, nghĩa là qua đường hô hấp (air borne transmission) qua những sự đụng chạm trực tiếp giữa người mang bệnh và người bình thường như ho, hắt hơi, sổ mũi và nhất là qua trung gian bàn tay bị nhiễm hoặc vật dụng hàng ngày. Tuy mang tên là cúm heo nhưng không thể mắc bệnh qua việc ăn thịt heo.

Chỉ những người chăm sóc heo, nuôi heo mới có thể bị lây bệnh từ heo sang. Nhưng với giống siêu vi cúm mới lai giữa heo và người thì bệnh cúm có thể lan truyền từ người sang người rất dễ dàng.

Hiện nay việc điều trị bằng hai loại trụ sinh Tamiflu và Relenza vẫn còn công hiệu nếu được dùng thật sớm khi mới bắt đầu có triệu chứng bị cúm như nóng sốt, ho nhức đầu, sổ mũi, mệt mỏi… nhất là sau khi tiếp xúc mới người bệnh. Chính phủ Mỹ có một số thuốc Tamiflu tồn kho đủ dùng nếu chẳng may xảy ra một cơn đại dịch.

Việc phòng ngừa chủ yếu là che mũi và miệng mỗi khi ho hay hắt hơi và liệng bỏ giấy lau mũi. Tránh không dùng khăn lau tay.
Rửa tay thật sạch bằng xà bong sau khi tiếp xúc với người lạ hay vật lạ. Trước đây khi có dịch SARS thì tại nhiều nơi chính phủ khuyến cáo nên tránh bắt tay mà chỉ nên gật đầu chào mà thôi và dùng khẩu trang. Phần lớn các trường hợp lây lan là qua trung gian hai bàn tay. Có thể chào kính theo lối Ấn Độ là chắp gay tay và nói “ Namaste “ !...

Nếu chẳng may có dấu hiệu bị cúm thì nên ở nhà dưỡng bệnh, tránh tiếp xúc với bạn bè, thân nhân.
Những triệu chứng của cơn cúm heo swine flu cũng không khác gì những dịch cúm trước đây như nhức đầu, sổ mũi, ho khan, đau cổ, mệt mỏi rã rời chân tay và có khi tiêu chảy, ói mửa. Định bệnh chắc chắn chỉ có thể bằng thử nghiệm máu tìm các kháng thể của siêu vi trùng. Hiện nay vẫn chưa có thuốc chủng ngừa mới chống lại cơn dịch mới này và những người tuy đã được chủng ngừa vẫn có thể bị lây bệnh.

Các công ty dược phẩm đang gấp rút chế tạo thuốc chủng mới chống lại siêu vi mới tìm ra nhưng phải mất một thời gian từ 3 đến 4 tháng mới hoàn tất và có đủ số lượng cần thiết.

Tuy vậy hiện nay đang ở vào cuối mùa dịch cúm tại Bắc Bán cầu vì đang bước vào mùa Hè, mọi người không có dịp tụ tập để rồi truyền bệnh cúm cho nhau nhưng còn đối với các nước thuộc Nam Bán Cầu như Úc, Tân Tây Lan, Nam Phi, Nam Mỹ thì lại đang bước vào mùa Thu, Đông nên có lẽ sẽ bị đe dọa nặng hơn.

Tình hình vẫn còn quá mới và đang có nhiều thay đổi từng giờ từng phút và trong vài ngày tới thì sẽ biết là lần nay có phải là một cơn đại dịch, pandemic, hay không và các chuyên viên kinh tế đã ước đoán là một cơn đại dịch sẽ gây ra tổn thất lến tới khoảng 500 tỷ USD cho cả thế giới hiện nay vẫn còn đang lao đao vì cơn khủng hoảng ngân hàng, địa ốc…

BS Vũ văn Dzi, MD.

Copyright, 2009. Muốn phổ biến bài viết này, cần xin phép tác giả và xin ghi rõ nguồn Y Dược Ngày Nay, http://www.yduocngaynay.com/